|
душманларидир. Қайси бир мусулмоннинг кўзига бу беҳуда маъносиз нарсалар чиройли кўринса, демак у калтафаҳмдир.
Бироқ, Аллоҳнинг динига кириш ҳатто арабларнинг орасида ҳам тўлиқ даражада оммавий бўлмади. Зеро, мағлуб диёнат ва ҳазоратлар мавжуд бўлишда давом этиб, уларнинг юксалишига шароит бўлмаганлиги туфайли аввалда улар заиф бўлиб турди. Натижада худосизлик ҳаракатлари заифлашиб, бостириб ташланди. Бироқ, кейинчалик араб тилини эътиборсиз ташлаб қўйиш ижтиҳод эшиги беркилишига ва аҳкомларни тушунишдаги беқарорликка олиб бордики, бу ўз навбатида Давлатни заифлаштириб, у парчаланиб майда давлатчаларга айланишигача етиб борди. Қадимги ҳазоратларнинг айрим фикрлари мусулмонлар зеҳнига кириб келди. Масалан, ҳинд фалсафасидан тарки дунёчилик ва танани қийнаш, айримлардаги тарафкашлик, бошқа бирларидаги ботиния оқими фикрлари, шунингдек, Хилофат марказидан ажраб чиқишга интилиш ҳақидаги фикрлар каби. Бу ишлар давлатни заифлаштириб, фатҳларни тўхтатди. Кейинроқ эса салибчилар ва мўғул-татарлар унга тама қила бошлади. Сўнгра Усмонийлар келиб, давлат иқлимларининг кўпчилик қисмини салтанатлари остида бирлаштириб, фатҳларни қайта бошлади. Лекин уларда мабдани соғлом шаклда олиб чиқиш ўрнига ҳарбий қувват устувор эди. Шунинг учун биринчи фатҳларда бўлгани каби кейинроқ фатҳ қилинган юртлар халқлари Ислом дошқозонида бирлашиб кетмади. Ўзбек, тожик, пуштун, форс, турк, барбар, ҳинду, дайлам, туркман ва курдлар каби Исломни қаттиқ севган ва уни қаттиқ ушлаган халқлар билан серб, юнон, мадяр (венгр), хорват, румин ва бошқалар каби Усмонийлар даврида фатҳ қилинган халқлар орасидаги фарқни сезиш мумкин. Негаки улар мусулмонларга ва уларнинг давлатларига қарши Ғарб билан тезда тил бириктириб кетди, интиқом учун фурсат келганда уни қўлдан бой бермади. Сўнгра Исломга қарши сақофий ва табширий (миссионерлик) ҳужумлар бошланиб, улар Ғарб ҳазорати Ислом давлатини тугатиши, парчалаши ва мусулмонлар жамоасини бўлиб ташлаши билан якунланди. Капиталистик Ғарб бу билан чекланиб қолмасдан, ирқчилик, ватанпарварлик, демократия, ҳуррият, вазъий қонунлар ва сохта чегаралар каби тушунчаларини мусулмонлар орасида ёйишга бел боғлади. Ғарб ташкил этилган давлатчалар тепасига ўзига дўст бўлган, нуфузи ва тушунчаларини ўрнатадиган, манфаатларини ҳимоя қилиб, тарқоқликка асос соладиган, Аллоҳнинг йўлидан тўсиб, уларнинг чангалидан қутилмоқчи бўлган ҳар бир мусулмонга қарши курашадиган бузуқ раҳбарларни тиклай олди. Уларнинг бу қилмишларига капиталистик фикрларга астойдил даъват қилиб, уларни ёқлайдиган ҳамда кўр-кўрона ихлос билан умматнинг
27-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54